ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΙΝΑΚΙΔΗΣ, Η ρήτρα της «Δημοκρατικής Κοινωνίας» στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου , Πρόλογος Κώστας Χ. Χρυσόγονος, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα – Κομοτηνή, 2007, 507 σελ.
Το παρόν βιβλίο ασχολείται µε τη ρήτρα της «δηµοκρατικής κοινωνίας» στην Ευρωπαϊκή Σύµβαση Δικαιωµάτων του Ανθρώπου. Εξετάζει τις λειτουργίες της στο πλαίσιο του ελέγχου που ασκεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωµάτων του Ανθρώπου επί των εθνικών µέτρων. Η ρήτρα λειτουργεί κατά κανόνα εγγυητικά υπέρ του ατόµου, αποτελώντας έναν «περιορισµό των περιορισµών» των δικαιωµάτων της Σύµβασης, ο οποίος καλύπτει όλες τις φάσεις του ευρωπαϊκού ελέγχου και εξοπλίζει το σύστηµα της Σύµβασης µε ουσιαστικά κριτήρια εκτίµησης. Επιπλέον, η ρήτρα αναπτύσσει πλούσια ερµηνευτική λειτουργία: διευρύνει το πεδίο προστασίας των δικαιωµάτων, ενισχύει την προστασία των επικοινωνιακών δικαιωµάτων, προσδιορίζει ερµηνευτικά τον πυρήνα του δικαιώµατος. Κατοχυρώνει επίσης την αρχή του πλουραλισµού, της ανεκτικότητας και της προστασίας της µειοψηφίας. Ωστόσο, η ρήτρα δεν λειτουργεί πάντοτε εγγυητικά, υπέρ του ατόµου, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις νοµιµοποιητικά, υπέρ της εθνικής εξουσίας που επιβάλλει τον περιορισµό. Αυτό συµβαίνει για λόγους προστασίας του δηµοκρατικού πολιτικού συστήµατος.
Η κύρια λειτουργία της ρήτρας αναπτύσσεται στο πλαίσιο της αρχής της αναλογικότητας. Η ένταση του ελέγχου της αναλογικότητας εξαρτάται από το περιθώριο ευχέρειας που αναγνωρίζεται υπέρ των εθνικών αρχών, κατά την εκτίµηση της αναγκαιότητας του περιοριστικού µέτρου «σε µια δηµοκρατική κοινωνία». Όσο µεγαλύτερο περιθώριο ευχέρειας αναγνωρίζεται, τόσο πιο χαλαρός είναι ο έλεγχος, όσο µικρότερο, τόσο πιο έντονος γίνεται. Με αυτή την αυξοµείωση της έντασης του ελέγχου, αποκρυσταλλώνεται ένας σκληρός πυρήνας εγγυήσεων, που το σύστηµα της Σύµβασης φυλάττει ως κόρη οφθαλµού, χωρίς παραχωρήσεις προς τις εθνικές αρχές. Ο πυρήνας αυτός συµπίπτει µε το σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής δηµόσιας τάξης στον τοµέα της προστασίας των δικαιωµάτων.
