Το Ανορθολογικό μας Σύνταγμα. Γιατί απέτυχαν οι πολιτικοί θεσμοί;

Ξενοφών Ι. Κοντιάδης, ΤΟ ΑΝΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟ ΜΑΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑ. Γιατί απέτυχαν οι πολιτικοί θεσμοί;, Σειρά: “Δοκίμια για την Πολιτική και το Σύνταγμα”, Εκδόσεις Παπαζήση 2015 (268 σελ.)

Είναι αλήθεια ή μύθος ότι η μεταπολιτευτική περίοδος δημοκρατικής σταθερότητας οφείλεται στο Σύνταγμά μας;
Μήπως το Σύνταγμα είναι συνυπεύθυνο για την οικονομική κρίση και την αποτυχία των πολιτικών θεσμών;
Έχουμε τελικά ένα καλό ή ένα ανορθολογικό Σύνταγμα και τι σημαίνουν αυτοί οι χαρακτηρισμοί;
Γιατί αποδεικνύεται ανέφικτη ή δύσκολη η συνεργασία των κομμάτων, ακόμη και όταν κρίνεται αναγκαία;
Αληθεύει ότι το Σύνταγμά μας είναι φλύαρο και επηρεάζει αρνητικά την οικονομική ευημερία της χώρας;
Γιατί η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας οδηγεί σε πολιτική σύγκρουση και γιατί είναι τόσο περίπλοκη η διαδικασία αλλαγής του Συντάγματος;
Πώς οραματίζονταν οι σχεδιαστές των πρώτων Συνταγμάτων τη λειτουργία τους;
Πώς μπορούν τα πολιτικά πάθη και τα ιδιοτελή συμφέροντα να μετατραπούν, μέσα από το Σύνταγμα, σε κοινωφελείς συμπεριφορές;
Πώς πρέπει να σκεφθούν οι σχεδιαστές του Συντάγματος για να αποφύγουν τα λάθη του παρελθόντος;

Στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, ένας από τους μύθους που αβασάνιστα αποδέχθηκαν ακόμη και γνήσιοι συνταγματικοί σκεπτικιστές ήταν αυτός του «καλού Συντάγματος», στο οποίο (υποτίθεται ότι) θεμελιώθηκε η πιο μακρόβια και ανέφελη περίοδος εύρυθμης λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών στη σύγχρονη ελληνική ιστορία• ενός Συντάγματος που δεν αμφισβητήθηκε ως προς την εσωτερική συνοχή και την ορθολογικότητά του. Και όμως, το Σύνταγμά μας αποδεικνύεται σε αρκετές από τις σημαντικότερες ρυθμίσεις του ανορθολογικό. Στις δομικές αντινομίες και τις εσωτερικές αντιφάσεις του οφείλονται ρήγματα στη συνοχή και την ενότητα της συνταγματικής τάξης και δυσλειτουργίες των πολιτικών θεσμών, σε ένα πολιτικό περιβάλλον που ούτως ή άλλως δεν διακρίνεται για τον ορθολογισμό του.

[από τον Πρόλογο του Βιβλίου]

«Το νέο βιβλίο του Ξενοφώντα Κοντιάδη δηλώνει ήδη στον τίτλο του την ιδιαίτερη έως και προκλητική ματιά του στο συνταγματικό κείμενο και υπονοεί ανοιχτά, στον υπότιτλό του, τη σύνδεσή του με την πολιτική. Έρχεται, λοιπόν, ως μια υψηλή στιγμή συνταγματικής και πολιτικής (αυτό)κριτικής, όχι απλώς να επιλύσει σύνθετα συνταγματικά ζητήματα που αναδείχθηκαν ως πολιτικά προβλήματα -και το ανάποδο-, αλλά να αναχθεί στη ρίζα της ίδιας της διαφωνίας, να εξετάσει δηλαδή γιατί τελικά οι πολιτικοί και οι νομικοί οδηγούνται σε αυτήν. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη μελέτη επί της αρχής και όχι για μια συνηθισμένη περιγραφική έκθεση νομικών ή θεσμικών γεγονότων, που μέσα από την περιήγηση στις συνταγματικές μας διατάξεις και τις πολιτικές πρακτικές συγκροτεί ένα πανόραμα των αδιεξόδων της μεταπολιτευτικής σχέσης του δικαίου και πολιτικής.»

Γιώργος Καραβοκύρης
The Books’ Journal, τχ.54, Απρίλιος 2015

 

Συνέντευξη του Καθηγητή  Ξ. Κοντιάδη στο “Literature.gr, 7/4/2015