ΞΕΝΟΦΩΝ ΚΟΝΤΙΑΔΗΣ (Επιμέλεια),  Τα δημοψηφίσματα για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα και ο ρόλος των λαών,  Επίμετρο ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ, Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2005, 109 σελ.

Η οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιβεβαιώθηκε εκ νέου ότι αποτελεί μια ανολοκλήρωτη διαδικασία διαμόρφωσης ενός πολιτικού συστήματος, του οποίου η μορφή και η λειτουργία παραμένει εκκρεμής, ανοιχτή και διαρκώς αναπροσδιοριζόμενη. Μετά τα δημοψηφίσματα στη Γαλλία και την Ολλανδία αποδείχθηκε ότι η πορεία του ενωσιακού εγχειρήματος δεν εξαρτάται μόνο από τις κεκλεισμένων των θυρών διαπραγματεύσεις των ηγετών των κρατών-μελών, αλλά και από τη βούληση των ευρωπαϊκών λαών, ερήμην των οποίων κατ’ ουσίαν διήνυσε το μεγαλύτερο μέρος της η ενοποιητική διαδικασία. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι η παρέμβαση των λαών συνδέεται με τη φάση συνταγματοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή την ιστορική στιγμή που πλέον ρητά αμφισβητείται το εθνικό Σύνταγμα, ως σύμβολο της εθνικής ανεξαρτησίας και της λαϊκής κυριαρχίας, και τίθεται προς κύρωση το ιδιότυπο κείμενο που τιτλοφορείται «Σύνταγμα της Ευρώπης», χωρίς πάντως να πληρούνται ορισμένες πρωταρχικές προϋποθέσεις μιας τέτοιας ονοματοδοσίας.